Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium RP oraz ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia wchodzą w życie 1 czerwca br.
UŁATWIENIA W ZATRUDNIENIU
Ustawę o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium RP tworzą przepisy wyodrębnione z zastępowanej ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, które dotyczą powierzania pracy cudzoziemcom oraz wykonywania przez nich pracy na terytorium Polski, w tym zezwoleń na pracę i oświadczeń o powierzeniu pracy cudzoziemcowi.
Procedury powierzania pracy cudzoziemcom zostaną uproszczone.
Celem nowej regulacji jest ograniczenie nadużyć, usprawnienie procedur dotyczących powierzania pracy cudzoziemcom, zmniejszenie zaległości w załatwianiu spraw przez urzędy oraz pełna elektronizacja takich postępowań.
Ustawa nie ma zastosowania m.in. w przypadku powierzania pracy:
» obywatelom państw członkowskich UE i Europejskiego Obszaru Gospodarczego,
» obywatelom Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, którzy są beneficjentami umowy o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej (art. 10 ust. 1 lit. b oraz d umowy),
» wolontariuszom wykonującym świadczenia na zasadach określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
DEFINICJA NIELEGALNEGO POWIERZENIA PRACY CUDZOZIEMCOWI
W art. 2 pkt 2 ustawy zdefiniowano nielegalne powierzenie pracy cudzoziemcowi jako powierzenie pracy cudzoziemcowi:
» który nielegalnie przebywa na terytorium RP lub
» którego podstawa pobytu nie uprawnia do wykonywania pracy, lub
» bez zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi wpisanego do ewidencji oświadczeń, jeżeli są wymagane, lub
» na innych warunkach lub na innym stanowisku niż określone w odpowiednim zezwoleniu na pracę lub oświadczeniu o powierzeniu pracy cudzoziemcowi wpisanym do ewidencji oświadczeń, lub na innych warunkach lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę, o którym mowa w odpowiednich przepisach ustawy o cudzoziemcach, lub
» bez zawarcia umowy w formie pisemnej.
POTWIERDZENIE LEGALNOŚCI POBYTU CUDZOZIEMCA W POLSCE
Do nowej ustawy przeniesiono przepisy określające obowiązki podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi, polegające na żądaniu od cudzoziemca przedstawienia przed rozpoczęciem pracy ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Polski oraz przechowywaniu kopii tego dokumentu. Wspomniane przepisy dotąd znajdowały się w ustawie o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium RP. Regulacje te zostały przy tym doprecyzowane – m.in. podmiot powierzający pracę będzie miał prawo żądać od cudzoziemca przedstawienia aktualnego dokumentu pobytowego również w trakcie okresu wykonywania pracy.
Podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi będzie też musiał przechowywać kopię takiego dokumentu przez cały okres wykonywania pracy przez cudzoziemca i przez okres 2 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym stosunek prawny będący podstawą zatrudnienia cudzoziemca uległ rozwiązaniu lub wygasł, chyba że odrębne przepisy przewidują dłuższy okres przechowywania dokumentacji dotyczącej zatrudnienia (art. 4 ustawy).
WIĘCEJ PODSTAW ODMOWY WYDANIA ZEZWOLENIA NA PRACĘ
Co do zasady nowa ustawa utrzymuje dotychczasowe podstawy odmowy wydania zezwolenia na pracę. W art. 13 ust. 1 uwzględniono przesłanki odmowy wydania zezwolenia na pracę ze względu na ukaranie za wykroczenia związane z powierzeniem nielegalnej pracy cudzoziemcom (w ustawie określone w art. 84) oraz niektóre przestępstwa, wśród których dodatkowo wskazano przestępstwo polegające na udaremnieniu lub utrudnianiu kontroli w zakresie inspekcji pracy (art. 225 § 2 Kodeksu karnego). Zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 11 nowej ustawy wojewoda nie będzie mógł wydać zezwolenia na pracę również wtedy, gdy z informacji przekazanych przez instytucje kontrolne wynika, że w okresie 24 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o to zezwolenie podmiot powierzający pracę udaremniał lub utrudniał przeprowadzenie kontroli legalności powierzenia pracy cudzoziemcom i wykonywania pracy przez cudzoziemców.
Do tego dodano nowe rozwiązania mające na celu zapobieganie nadużyciom występującym przy zatrudnianiu cudzoziemców. W art. 13 ust. 1 pkt 7 wprowadzono przesłankę odmowy wydania zezwolenia na pracę, jeżeli pracę cudzoziemcowi powierzyłby podmiot, który nie jest agencją pracy tymczasowej działającą na terytorium RP zgodnie z obowiązującymi przepisami, a praca byłaby
wykonywana na rzecz osoby trzeciej. Chodzi o przeciwdziałanie outsourcingowi siły roboczej służącemu unikaniu obowiązków wynikających z ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych.
WYŻSZE KARY ZA ŁAMANIE PRAWA
Znacznie wzrosną sankcje za zatrudnianie cudzoziemców z naruszeniem przepisów. Maksymalny wymiar kary grzywny po zmianach to 50 000 zł. Np. osoba odpowiedzialna za nielegalne powierzenie pracy cudzoziemcowi podlegać będzie karze grzywny od 3000 zł do 50 000 zł.
W przypadku działań podejmowanych z premedytacją i wyrachowaniem, ustawa przewiduje wyższą karę grzywny – w kwocie od 6000 zł do 50 000 zł. Taki sam wymiar kary został przewidziany dla wykroczenia polegającego na żądaniu od cudzoziemca korzyści majątkowej w zamian za podjęcie działań zmierzających do uzyskania zezwolenia na pracę lub innego dokumentu uprawniającego do pracy. Cudzoziemiec poniesie karę za nielegalne wykonywanie pracy w kwocie nie niższej niż 1000 zł. Górna granica grzywny będzie nadal wynosić 5000 zł.
Kara grzywny za część wykroczeń będzie wymierzana proporcjonalnie do liczby cudzoziemców, którym powierzono pracę z naruszeniem przepisów. Inspektor pracy będzie mógł za nie nałożyć mandat, bez udziału sądu, do 10 000 zł.
