„Metoda kasowa” pozwala przedsiębiorcy na rozliczenie podatku od towarów i usług (VAT) w zasadzie dopiero w momencie otrzymania płatności od kontrahenta. Dzięki temu nie musi on płacić podatku w przypadku, gdy faktura nie została jeszcze uregulowana przez nabywcę towaru czy usługi, i nie naraża się w związku z tym na problemy z płynnością finansową.
“Metodę kasową” może wybrać tzw. mały podatnik. Na gruncie ustawy o VAT małym podatnikiem jest podatnik podatku od towarów i usług:
- u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2 000 000 euro,
- prowadzący przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzający funduszami inwestycyjnymi, zarządzający alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, będący agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu – jeżeli kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 45 000 euro
- przy czym przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł. Podatnik może zastosować metodę kasową po uprzednim zawiadomieniu na piśmie naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który będzie stosował tę metodę.
Ta metoda rozliczeń polega na tym, że obowiązek podatkowy w odniesieniu do dokonywanych przez niego dostaw towarów i świadczenia usług powstaje co do zasady:
- Z dniem otrzymania całości lub części zapłaty – w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podatnika VAT zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny,
- Z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi – w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podmiotu innego niż wymieniony w pkt 1.
Otrzymanie zapłaty w części powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części. Zasady te stosuje się do czynności wykonanych w okresie, w którym podatnik stosuje metodę kasową.
Zazwyczaj więc metoda kasowa oznacza, iż obowiązek podatkowy jest związany z zapłatą za towar czy usługę. Wyjątkowo VAT trzeba rozliczyć, bez względu na zapłatę, jeśli spełnione są łącznie 2 warunki:
» transakcja jest dokonywana na rzecz osób prywatnych lub firm, które nie są czynnymi podatnikami VAT i
» minęło 180 dni licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.
Ta zasada kasowa te nie ma zastosowania m.in. do:
a. dostawy towarów i świadczenia usług wynikającego z transferu bonu jednego przeznaczenia;
b. dostawy towarów w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów;
c. dostaw towarów w ramach ułatwiania dostaw lub sprzedaży na odległość towarów przy użyciu interfejsu elektronicznego, dokonywanych na rzecz podatnika ułatwiającego dostawy towarów oraz przez tego podatnika.
Przy metodzie kasowej VAT należny rozliczany jest w zasadzie w okresie przypadającym na datę uzyskania płatności od klienta. Przed tym terminem nie trzeba ujmować go w pliku
JPK_V7 i w rejestrach VAT.
Ta sama zasada dotyczy faktur zakupowych, a więc podatek naliczony można odliczyć w faktycznej dacie, w której przypada data płatności. Jeżeli więc chodzi o podatek VAT naliczony od zakupu towarów czy usług, to przy metodzie kasowej można go odliczyć dopiero po zapłaceniu faktur. Gdy faktura została zapłacona w części, to przysługuje prawo do odliczenia VAT tylko od tej opłaconej części.
Faktury sprzedaży i zakupu są w zasadzie wykazywane w rejestrach VAT i w pliku JPK_V7 za okres, w którym dokonano bądź otrzymano zapłatę. Gdy uregulowana została tylko część kwoty, wtedy w deklaracji wykazywana jest tylko faktycznie opłacona część. Pozostała wartość wykazywana jest po uregulowaniu zaległości. Dlatego też jedna faktura może zostać wykazana w częściach na kilku częściach deklaracyjnych pliku JPK_V7.
Możliwość odliczenia VAT z faktury zakupowej pojawia się dopiero w momencie zapłaty
sprzedawcy.
Dla nabywcy zakup towaru czy usługi od przedsiębiorcy, który korzysta z metody kasowej, przekłada się na prawo do odliczenia VAT dopiero w momencie uiszczenia zapłaty (po otrzymaniu faktury).
Przy wyborze metody kasowej konieczne jest przejście na kwartalne rozliczanie VAT (oprócz pierwszych 12 miesięcy od daty rejestracji do VAT). Mali podatnicy, którzy wybrali metodę kasową, składają w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy kwartalne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale.
Faktura wystawiana przy takim rozliczaniu powinna zawierać wyrazy “metoda kasowa”.
Rozliczanie metodą kasową może okazać się korzystne dla firm, które wystawiają faktury z długimi terminami płatności bądź gdy nie można jeszcze określić terminu wpływu należności. Rozliczając VAT metodą kasową, trzeba jednak pilnować terminów zapłaty przez klienta.
Mały podatnik może zrezygnować z metody kasowej, nie wcześniej jednak niż po upływie 12 miesięcy, w trakcie których rozliczał się tą metodą, po uprzednim zawiadomieniu na piśmie naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do końca kwartału, w którym stosował tę metodę. Do zgłoszenia wyboru metody kasowej i zawiadomienia o rezygnacji służy formularz VAT-R.
Mały podatnik traci prawo do rozliczania podatku metodą kasową, począwszy od rozliczenia za miesiąc następujący po kwartale, w którym przekroczył ww. kwotę limitu dla posiadania statusu małego podatnika
Na koniec warto wspomnieć, iż w przygotowywany przez rząd projekt zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne zakłada wprowadzenie możliwości wyboru przez przedsiębiorców kasowej metody rozliczania przychodów i kosztów uzyskania przychodów, czyli tzw. kasowego PIT. Zmiany mają wejść 1 stycznia 2025 r
