Grupy VAT

|
Grupa Doradcza KDRC

Od 1 lipca 2022 r. podatnicy będą mogli tworzyć tzw. grupy VAT i wspólnie rozliczać podatek.

„Polski Ład” wprowadza do polskiego prawa podatkowego instytucję grupy VAT, której celem jest umożliwienie podmiotom powiązanym finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie wspólnego rozliczania się na potrzeby VAT. Grupę VAT będą mogli utworzyć podatnicy posiadający siedzibę na terytorium kraju i podmioty zagraniczne prowadzące działalność gospodarczą w Polsce za pośrednictwem oddziału. W Polsce grupy VAT staną się dostępne dla podatników od 1 lipca 2022 r. Dzięki temu po raz pierwszy od 1993 r. podatek od towarów i usług nie będzie pobierany od podmiotów, które mimo powiązań, zachowują odrębność prawną. Nowe przepisy stanowią odpowiednik na gruncie VAT uregulowań ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dotyczących funkcjonowania podatkowych grup kapitałowych. Systemy grup VAT zostały dotąd wprowadzone w 18 państwach UE.

Grupa VAT to istotne uproszczenie rozliczeń pomiędzy podmiotami powiązanymi i znaczna korzyść finansowa dla przedsiębiorstw. Jej założenie oznacza jeden zbiorczy JPK_VAT, zamiast oddzielnych JPK_VAT składanych przez poszczególne spółki, brak VAT i brak faktur wewnątrz grupy czy elastyczne zarządzanie podatkiem naliczonym.

Obecnie podatnicy powiązani finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie rozliczają się odrębnie. W związku z tym muszą wystawiać sobie faktury VAT, odrębnie składać plik JPK_VAT, który zawiera w sobie deklarację VAT i ewidencję. Do ich rozliczeń stosuje się też wymogi jak dla podmiotów kompletnie od siebie niezależnych. Obowiązuje np. weryfikacja kontrahenta w wykazie podatników VAT (tzw. biała lista) czy stosowanie mechanizmu podzielonej płatności (split payment) – choć gospodarczo i ekonomicznie podmioty te stanowią jedność.

Natomiast od 1 lipca 2022 r. firmy powiązane będą mogły rozliczać się wspólnie – jako jeden podatnik. Rozwiązanie to ma wiele zalet – zarówno dla biznesu, jak i administracji. Wszystkie podmioty należące do grupy VAT występują wobec organów podatkowych i kontrahentów spoza grupy jako jeden podatnik VAT.

Najważniejszą korzyścią płynącą z utworzenia grupy VAT jest neutralność obrotów pomiędzy członkami grupy. Dzięki neutralności podatkowej wewnątrz grupy VAT dostawy towarów i świadczenie usług przez podmioty należące do grupy nie będą stanowić czynności podlegających opodatkowaniu VAT.

Ponieważ obroty w ramach grupy nie podlegają VAT i nie są dokumentowane fakturami, to przestaje też obowiązywać konieczność stosowania mechanizmu podzielonej płatności czy weryfikacji kontrahenta w wykazie podatników. Podatnikiem staje się grupa VAT jako całość, więc składany jest także jeden zbiorczy JPK, zamiast odrębnych JPK dla każdego podmiotu.

Korzyścią są też efektywniejsze przepływy pieniężne (cash –flow) w grupie, dzięki możliwości elastycznego zarządzania podatkiem naliczonym. Przykładowo, jeśli dany podmiot był przed przystąpieniem do grupy podatnikiem, który regularnie miał nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym, to wówczas musiał oczekiwać na zwrot VAT – standardowo do 60 dni. Jeśli zaś podmiot ten wejdzie do grupy, która jako całość wykazuje nadwyżkę podatku należnego nad naliczonym, to wówczas ten podatek wykazywany wcześniej jako VAT do zwrotu będzie „na bieżąco” uwzględniany w rozliczeniach grupy.

W efekcie podmioty, działając jako grupa VAT, per saldo z reguły efektywniej „wykorzystają” VAT naliczony i żaden z podmiotów nie będzie czekał na zwrot VAT.

Grupa VAT to istotne uproszczenie rozliczeń pomiędzy podmiotami powiązanymi i znaczna korzyść finansowa dla przedsiębiorstw. Jej założenie oznacza jeden zbiorczy JPK_VAT zamiast oddzielnych JPK_VAT składanych przez poszczególne spółki, brak VAT i brak faktur wewnątrz grupy czy elastyczne zarządzanie podatkiem naliczonym.

To rozwiązanie jest również korzystne dla podmiotów, które przed wejściem do grupy nie miały prawa do odliczenia podatku naliczonego, z uwagi na wykonywanie świadczeń wykluczających to prawo (np. zwolnionych z VAT usług finansowych). Dzięki nowym regulacjom Polska stanie się jeszcze bardziej atrakcyjnym miejscem do inwestowania dla zagranicznych i krajowych inwestorów.

Kto może stworzyć grupę? Podmioty, które będą chciały utworzyć grupę VAT, nie muszą posiadać statusu podatkowej grupy kapitałowej na gruncie CIT. Muszą one być jednak powiązane jednocześnie finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie.

W przypadku powiązania finansowego przyjęto warunek 50% udziału kapitałowego – jeden z członków grupy musi posiadać bezpośrednio ponad 50% udziałów lub akcji w kapitale zakładowym bądź ponad 50% praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub też ponad 50% prawa do udziału w zysku każdego z pozostałych podatników będących członkami tej grupy.

Wymagane powiązanie ekonomiczne polega na tym, że przedmiot głównej działalności członków grupy ma taki sam charakter lub rodzaje działalności członków grupy uzupełniają się i są współzależne, bądź też z działalności członka grupy w całości lub w dużej mierze korzystają pozostali członkowie.

Powiązanie organizacyjne oznacza zaś, że członkowie grupy znajdują się pod wspólnym kierownictwem (prawnie lub faktycznie, bezpośrednio lub pośrednio) bądź organizują swoje działania (całkowicie lub częściowo) w porozumieniu.

Grupy VAT będą mogły tworzyć w Polsce krajowe podmioty i polskie oddziały zagranicznych podmiotów.

Rozwiązanie to będzie otwarte dla każdej formy prawnej, w tym dla MŚP. Spółka może wchodzić w skład tylko jednej grupy VAT. Do grupy VAT nie może należeć inna taka grupa.

Czas funkcjonowania grupy VAT nie może być krótszy niż 3 lata. Będzie jednak można przedłużyć ten okres. Skład grupy VAT nie może się zmieniać w czasie.