Cotygodniowy przegląd prasy (T28)

|
Grupa Doradcza KDRC

Właściwość sądów powszechnych w sporach o subwencję PFR

Kontrola sądowa rozstrzygnięć PFR w ramach przyznawanej subwencji powszechnie uważana jest za temat dyskusyjny. Problem dotyczy uznania dopuszczalności kontroli sądów administracyjnych nad sprawami związanymi z pomocą publiczną wypłacaną przez PFR. Nie zmieniło tego nawet to, że WSA w Warszawie już kilkukrotnie wyrażał swoje zdanie w tym zakresie. W tym temacie wypowiadał się już również NSA, i to nawet w składach siedmiu sędziów.

Zgodnie ze stanowiskiem WSA w Warszawie, PFR najpierw zawiera z przedsiębiorcą umowę subwencji, która następnie jest weryfikowana pod kątem spełnienia warunków otrzymania wsparcia. Kolejny etap to wydanie decyzji, która formalnie jest oświadczeniem woli i której nie można kwalifikować jako decyzji lub innej czynności administracyjnej, stosunek zobowiązaniowy pomiędzy PFR a beneficjentem zostaje uzupełniony o dodatkową treść by ostatecznie mogło zostać udzielone wsparcie finansowe albo nastąpiła odmowa jego przyznania i tym samym wygaśnięcie umowy subwencji.

Z kolei NSA w uchwale siedmiu sędziów wskazał, iż o właściwości sądów administracyjnych przy rozpatrywaniu spraw z zakresu udzielania pomocy publicznej można mówić, gdy przyznanie pomocy stanowi odrębną czynność od samego podpisania umowy. Więc dopiero, gdy występuje wyraźne rozróżnienie między podpisaniem umowy a niejako władczym wydaniem decyzji administracyjnej przyznającej pomoc.

NSA sygn. akt II GPS 1/06 oraz II GPS 2/06

Nadto w przypadku PFR nie mamy do czynienia z dwuetapowym postępowaniem, charakterystycznym dla spraw administracyjnych. Umowa subwencji finansowej zawierana jest z chwilą złożenia podpisu w bankowości elektronicznej przez osobę działającą w imieniu przedsiębiorcy. Następnie następuje weryfikacja warunków otrzymania pomocy. Konstrukcja cywilnoprawna relacji PFR oraz przedsiębiorcy zakłada, że PFR wydaje jednostronne oświadczenie woli, które uzupełnia istniejący już wcześniej stosunek prawny.

O cywilistycznym charakterze subwencji PFR wiele mówią same przepisy prawa materialnego, w tym ustawa o systemie instytucji rozwoju. Zgodnie z art. 13 tej ustawy PR udziela dofinansowania poprzez:

  • obejmowanie lub nabywanie udziałów, akcji, warrantów subskrypcyjnych, obligacji, wierzytelności oraz przystępowanie do spółek osobowych oraz
  • udzielanie pożyczek, gwarancji oraz poręczeń

Subwencje PFR są udzielane na podstawie tego przepisu, tym samym odpowiadają one instytucji pożyczki z możliwym umorzeniem.

Należy przyjąć, iż sprawy dotyczące subwencji PFR pozostają w właściwości sądów powszechnych, zaś wszczynanie postępowania administracyjnego w razie kwestionowania odmów wypłaty subwencji naraża tylko przedsiębiorców na kilkuletnie bezowocne batalie sądowe. 

Adam Bodnar złożył przed Komisją Europejską skargę przeciwko Polsce

Skargi dotyczą niewdrożenia przez Polskę trzech dyrektyw Unii Europejskiej dotyczących praw osób podejrzanych lub oskarżonych.

Bodnar podkreśla, że przepisy polskiego prawa nie odpowiadają wymogom dyrektyw regulujących prawa osób podejrzewanych lub oskarżonych w postępowaniu karnym.

Skarga dotyczy niewłaściwego wdrożenia:

  • dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/48/UE z 22 października 2013 r. w sprawie prawa dostępu do adwokata w postępowaniu karnym i w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania oraz w sprawie prawa do poinformowania – termin jej implementacji upłynął 27 listopada 2016 r.
  • dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1919 z 26 października 2016 r. w sprawie pomocy prawnej z urzędu dla podejrzanych i oskarżonych w postępowaniu karnym oraz dla osób, których dotyczy wniosek w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania – termin jej implementacji upłynął 25 maja 2019 r.;
  • dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/13/UE z 22 maja 2012 r. w sprawie prawa do informacji w postępowaniu karnym – termin jej implementacji upłynął 2 czerwca 2014 r.

W piśmie do Komisarza KE – Didiera Reyndersa Bodnar wskazał:

„Wobec braku możliwości podjęcia kroków prawnych w kraju – w szczególności w sytuacji braku niezależnego Trybunału Konstytucyjnego, który mógłby stwierdzić niezgodność pominięcia ustawodawczego z wiążącymi Polskę normami prawa międzynarodowego i europejskiego – zmuszony zostałem skierować do Pana Komisarza niniejsze pismo.”

Rzecznik Praw Obywatelskich podkreśla, że wielokrotnie zwracał uwagę na wadliwą implementację dyrektyw. Jednak w odpowiedzi na zastrzeżenia MS podnosiło, iż nie zauważa podnoszonych przez niego problemów przekonując, że dyrektywy zostały wdrożone poprawnie.

Opodatkowanie zaliczki na zysk komplementariusza

Wprowadzenie podatku CIT od spółek komandytowych przyczyniło się do znacznego skomplikowania zasad opodatkowania tej formy działalności. Wypłacane zaliczki na poczet zysku komplementariusza na gruncie ustawy o podatku CIT należy traktować tak jak zaliczki na poczet dywidendy w spółkach kapitałowych, a tym samym od wypłaty takich zaliczek należy odprowadzić podatek. Organy skarbowe stosują bardzo rygorystyczną wykładnię przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, co oznacza szereg obowiązków podatkowych po stronie spółki i komplementariusza.

Największe wątpliwości powstają w związku z przywilejami komplementariuszy w zakresie możliwości odliczenia od podatku PIT kwoty podatku CIT zapłaconego przez spółkę. Zgodnie z art. 30a ust. 6a ustawy o PIT zryczałtowany podatek od przychodów uzyskiwanych przez komplementariusza z tytułu udziału w zyskach spółki pomniejsza się o kwotę odpowiadającą iloczynowi procentowego udziału komplementariusza w zysku tej spółki i podatku należnego od dochodu tej spółki, obliczonego zgodnie z art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, za rok podatkowy, z którego przychód z tytułu udziału w zysku został uzyskany.

Wydawałoby się zatem, że skoro spółka komandytowa jako płatnik podatku PIT ma obowiązek opłacić ten podatek za komplementariuszy już w momencie wypłaty im zaliczek na zysk, to komplementariusz ma prawo do odliczenia od tego podatku kwoty uiszczonego przez spółkę CIT w tym samym momencie. Innego zdania okazuje się być jednak dyrektor KIS, który w interpretacji indywidualnej z dnia 11 czerwca 2021 r., sygn. 0112-KDIL2-1.4011.325.2021.1.TR, stwierdza, że „spółka komandytowa jest obowiązana pobrać zryczałtowany podatek zgodnie z art. 41 ust. 4 ustawy PIT od przychodów ze świadczeń wypłaconych komplementariuszowi z tytułu zaliczki na poczet przewidywanego podziału zysku, bez stosowania przepisów art. 30a ust. 6a-6e ustawy PIT.”, a więc bez stosowania odliczeń. Według organu skarbowego wynika to z tego, że pomniejszenie przychodu jest możliwe tylko w przypadku, gdy za rok podatkowy, z którego przychód z udziału w zysku został przez komplementariusza uzyskany, jest możliwe obliczenie podatku należnego od dochodu tej spółki – tak więc, do czasu, kiedy nie będzie obliczony należny podatek od dochodu spółki komandytowej za rok podatkowy, z którego wypłacany jest zysk (co w praktyce następuje w złożonym przez spółkę zeznaniu CIT-8) zastosowanie odliczenia, o którym mowa w art. 30a ust. 6a-6e ustawy PIT nie jest możliwe.

W takiej sytuacji pamiętać należy, iż zryczałtowany podatek odprowadzany przez płatnika nie jest wykazywany w żadnej deklaracji. W konsekwencji, aby uzyskać zwrot podatku komplementariusz będzie zobowiązany do złożenia wniosku o zwrot nadpłaty, w którym konieczne jest wskazanie konkretnej kwoty oraz uzasadnienia.

Proste spółki akcyjne

Od 1 lipca 2021 r. możliwe jest zakładanie prostych spółek akcyjnych, które przeznaczone są dla początkujących biznesów niedysponujących dużym kapitałem. Poniżej przygotowaliśmy listę najważniejszych elementów konstrukcyjnych prostych spółek akcyjnych:

  • minimalny kapitał akcyjny wnosi jedynie 1 zł, a minimalna wartość akcji nie została w ustawie oznaczona
  • wkładem w spółce może być nie tylko kapitał pieniężny, ale także świadczenie pracy lub usług
  • przed rejestracją spółki nie ma wymogu wniesienia wkładów powyżej wartości minimalnej kapitału akcyjnego – 1 zł
  • wkłady do spółki należy wnieść maksymalnie w terminie 3 lat od dnia rejestracji spółki
  • akcje w spółce są zdematerializowane, a do ich zbycia wystarczająca jest forma dokumentowa
  • zbycie i nabycie akcji następuje w chwili wpisu w rejestrze akcjonariuszy
  • organem zarządzającym jest zarząd lub rada dyrektorów, a rada nadzorcza nie jest obowiązkowa
  • wypłaty na rzecz wspólników następują w formie dywidendy lub w trybie formalnego podziału zysku przez zgromadzenie akcjonariuszy
  • nie jest konieczna zmiana umowy spółki w przypadku zmian w wysokości kapitału akcyjnego
  • wspólnicy/akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki
  • członkowie zarządu lub rady dyrektorów mogą odpowiadać za zobowiązania spółki
  • uchwały podejmowane są na zgromadzeniu akcjonariuszy lub poza nim, a także w formie pisemnej lub przy pomocy środków komunikacji elektronicznej.