Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że wszczęcie postępowania karnoskarbowego w stosunku do kontrahenta podatnika, mającego być jego usługodawcą, nie skutkuje per se zawieszeniem biegu przedawnienia zobowiązania tego podatnika.
Zgodnie z art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej, bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania.
NSA w wyroku z 12 grudnia 2023 r. (sygn. akt I FSK 2019/19), stwierdził, że wszczęcie postępowania karnoskarbowego odnośnie fikcyjnych faktur wystawianych przez kontrahenta podatnika nie stanowi zdarzenia określonego w art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej powodującego zawieszenie biegu przedawnienia zobowiązania tego podmiotu, o ile z postanowienia tego jednoznacznie nie wynika, że w momencie wszczęcia tego postępowania karnoskarbowego obejmuje ono również niewykonanie zobowiązania podatkowego podatnika co do jego określonego zobowiązania podatkowego, będącego przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego.
NSA wyjaśnił przy tym, iż organ podatkowy musi udowodnić, że w momencie wszczęcia postępowania karnego skarbowego istniało podejrzenie popełnienia przestępstwa, które wiązało się z niewykonaniem przez podatnika zobowiązania podatkowego, będącego przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego. To podejrzenie nie może powstać później niż w momencie wszczęcia postępowania karnego skarbowego w sprawie. Z treści art. 70 § 6 pkt 1 O.p. wynika bowiem moment, w którym należy dokonać oceny podatkowego skutku wszczęcia postępowania karnego skarbowego.
Tym momentem jest oczywiście dzień wszczęcia postępowania w sprawie. To w tym momencie przecież następuje zawieszenie biegu terminu przedawnienia, zachodzą więc skutki prawne zaistnienia postępowania karnego skarbowego. W tym dniu bowiem należy ustalić konsekwencje podatkowe zaistnienia pewnego działania, które jest regulowane przepisami zupełnie innej gałęzi prawa. Organ podatkowy nie może wybiegać w przyszłość i zastanawiać się, co będzie działo się dalej, kogo jeszcze postanowi ścigać organ prowadzący postępowanie karne skarbowe, jakie czyny zauważy on w trakcie podejmowanych przez siebie czynności i jakie obejmie tym postępowaniem. Ewentualny skutek zawieszający bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego może więc wywoływać jedynie postępowanie karne lub postępowanie karnoskarbowe, które odnosi się do wywiązywania się danego podatnika z obowiązków podatkowych.
NSA zastrzegł, iż organ podatkowy nie może w takich sytuacjach stosować rozszerzającej wykładni wskazanego przepisu na niekorzyść podatnika, ponieważ jest to regulacja wyjątkowa (nadzwyczajna), stanowiąca wyjątek od zasady, że każde zobowiązanie podatkowe przedawnia się po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku (art. 70 § 1 O.p.).
