Rozliczenie składki zdrowotnej od 2022 r.

|
Grupa Doradcza KDRC

W „Polskim Ładzie” przewidziano zmiany dotyczące wyliczania, rozliczania i opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne:

  • nowe zasady ustalania podstawy wymiaru składki. Od nowego roku zasady ustalania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne będą różne – będą zależały od formy opodatkowania osoby prowadzącej pozarolniczą działalność. Inaczej podstawę będą ustalać przedsiębiorcy opodatkowani na zasadach ogólnych (według skali podatkowej oraz podatkiem liniowym), ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, opodatkowani w formie karty podatkowej oraz pozostałe osoby prowadzące pozarolniczą działalność.

Dla przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych oraz opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, oprócz miesięcznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej, wprowadzono też roczną podstawę wymiaru. Umożliwi ona rozliczenie składki po zakończeniu danego roku. W przypadku przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych roczna podstawa wymiaru będzie ustalana za okres roku składkowego – od 1 lutego do 31 stycznia roku następnego.

Nie będzie można odliczyć składki na ubezpieczenie zdrowotne od zaliczki na PIT.

  • niższa stopa procentowa składki dla liniowców. Od 1 stycznia 2022 r. dla przedsiębiorców opodatkowanych wyłącznie podatkiem liniowym składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosić będzie 4,9%. Przy tym miesięczna wysokość składki nie może być niższa niż kwota ustalona jako 9% minimalnego wynagrodzenia. Natomiast składka ustalana od podstawy rocznej nie może być niższa niż kwota odpowiadająca 9% iloczynu liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu i minimalnego wynagrodzenia.
  • zmiana zasad pomniejszania składki. Od nowego roku składka zdrowotna obliczona przez płatnika (m.in. za pracownika, zleceniobiorcę, emeryta lub rencistę) nie będzie pomniejszana do kwoty faktycznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) obliczonej przez tego płatnika za dany miesiąc, tylko do kwoty odpowiadającej kwocie zaliczki na podatek dochodowy obliczanej zgodnie z przepisami o PIT obowiązującymi 31 grudnia 2021 r.
  • nieodliczanie składki od zaliczki. Nie będzie można odliczyć składki na ubezpieczenie zdrowotne od zaliczki na PIT. Składka nie będzie więc już wpływać na wysokość zaliczki i podatku dochodowego od osób fizycznych obliczanego od dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2022 r. Składka na ubezpieczenie zdrowotne (9% podstawy wymiaru) będzie pomniejszała świadczenie wypłacane przez ZUS.
  • zmiany w dokumentach rozliczeniowych. Zmienią się wzory dokumentów rozliczeniowych ZUS DRA i ZUS RCA oraz uchylony zostanie raport ZUS RZA. Od dokumentów składanych za styczeń 2022 r. rozliczenie składki zdrowotnej osób, które podlegają wyłącznie temu ubezpieczeniu, nastąpi w raporcie ZUS RCA. Dotyczy to także korekty raportów ZUS RZA za okres 1999-2021 r.

  • nowe terminy składania dokumentów rozliczeniowych i opłacania składek. Nowe terminy dotyczą przekazywania dokumentów rozliczeniowych i opłacania należnych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, FP i FS, FGŚP oraz FEP rozliczanych w dokumentach składnych za styczeń 2022 r. i za następne miesiące.

Tylko dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych termin pozostanie bez zmian – do 5. dnia następnego miesiąca.

Dla pozostałych płatników składek termin będzie zależał od tego, czy posiadają osobowość prawną, czy też nie:

  • do 15. dnia następnego miesiąca za dany miesiąc – m.in. spółki kapitałowe, spółdzielnie, stowarzyszenia, fundacje,
  • do 20. dnia następnego miesiąca – pozostali płatnicy, np. opłacający składki wyłącznie na własne ubezpieczenia, spółki osobowe.
  • obowiązek comiesięcznego przekazywania dokumentów rozliczeniowych. Osoby prowadzące działalność gospodarczą opłacające składki na własne ubezpieczenia lub osoby z nimi współpracujące będą musiały za okres od stycznia 2022 r. co miesiąc przekazywać dokumenty rozliczeniowe do ZUS-u. Zwolnienie ze składania dokumentów będzie dotyczyło tylko: duchownych, osób składających dokumenty za nianie oraz osób, które podlegają dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
  • nowy tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego. Od 1 stycznia 2022 r. podmiot wypłacający wynagrodzenie osobie pełniącej funkcję na mocy aktu powołania będzie musiał zgłosić tę osobę do ubezpieczenia zdrowotnego oraz rozliczać i opłacać składki na to ubezpieczenie. Obowiązek ubezpieczenia powstanie z dniem powołania, a wygaśnie z dniem odwołania. Składka będzie ustalana od wypłaconego wynagrodzenia. Sfinansuje ją z własnych środków osoba ubezpieczona, a opłaci podmiot wypłacający wynagrodzenie.
  • nowa grupa zwolnionych z obowiązku opłacania składki. Od 2022 r. składki zdrowotnej z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności nie będzie musiała opłacać osoba, która równocześnie pozostaje w stosunku pracy i podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zatrudnienia nie będzie przekraczać minimalnego wynagrodzenia – pod warunkiem, że: jej przychody z pozarolniczej działalności nie są wyższe niż 50% minimalnego wynagrodzenia i jest opodatkowana ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
  • składki przy prowadzeniu kilku rodzajów działalności. Od nowego roku prowadzenie działalności twórczej i artystycznej, wykonywanie wolnego zawodu nie będzie już traktowane jako prowadzenie odrębnego rodzaju działalności. Rodzajami działalności będzie jedynie działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki cywilnej, jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki jawnej, spółki komandytowej, spółki partnerskiej. Tylko od tych rodzajów działalności, w razie prowadzenia kilku jednocześnie, trzeba będzie opłacać składki zdrowotne. Obowiązek ten będzie dotyczył jednak tylko tych płatników, którzy nie będą uzyskiwali przychodów z działalności gospodarczej i do których nie będą miały zastosowania zasady ustalania podstawy wymiaru składki od dochodu (opodatkowanych na zasadach ogólnych) lub przychodów (opodatkowanych ryczałtem).
  • finansowanie składek zatrudnionych „na czarno”. Pracodawca będzie finansował w całości składki za pracownika od wynagrodzeń z tytułu nielegalnego zatrudnienia lub od nieujawnionych właściwym organom państwowym wynagrodzeń. W takiej sytuacji składki na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne nie będą obciążały pracownika.