Opłata cukrowa

Opłata od środków spożywczych (tzw. opłata cukrowa czy podatek cukrowy) to nowa danina, obowiązująca od 1 stycznia 2021 r., która wpływa na wzrost cen napojów słodzonych. Jej wprowadzenie ma zachęcić producentów do redukcji ilości substancji słodzących, a konsumentów – do wyboru zdrowszych produktów. Trzeba ją wpłacać na konto urzędu skarbowego.

Opłata cukrowa jest nakładana na napoje z dodatkiem:

• cukrów (monosacharydów, disacharydów, środków spożywczych zawierających te substancje);
• substancji słodzących, o których mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 (na przykład ksylitol, sorbitol, aspartam);
• kofeiny lub tauryny.

Opłacie nie podlegają napoje, które są:

• wyrobami medycznymi,
• suplementami diety,
• żywnością specjalnego przeznaczenia, preparatami do początkowego i dalszego żywienia niemowląt,
• wyrobami akcyzowymi,
• zawierają więcej niż 20% soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego, a zawartość cukrów jest mniejsza lub równa 5 g na 100 ml napoju,
• roztworami węglowodanowo-elektrolitowymi, w których zawartość cukrów jest mniejsza lub równa 5 g w przeliczeniu na 100 ml napoju, wyrobami na bazie mleka albo jego przetworów (jogurty, maślanki, kefiry, mleko zsiadłe itp.).

Obowiązek zapłaty podatku cukrowego ciąży na osobie fizycznej, osobie prawnej oraz jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, która:

• sprzedaje napoje do punktów sprzedaż detalicznej;
• produkuje, nabywa napoje z innych krajów UE lub spoza UE i prowadzi ich sprzedaż detaliczną;
• zamawia u producenta wyprodukowanie napoju objętego opłatą, a skład napoju podlegającego opłacie stanowi element umowy – obowiązek zapłaty ciąży na zamawiającym.

Sprzedający lub wprowadzający na rynek napoje, od których opłata została już zapłacona wcześniej, nie musi wykazywać tych napojów w informacji i płacić od nich opłaty. Sprzedający napoje objęte opłatą kontrahentowi, który prowadzi jednocześnie sprzedaż detaliczną i hurtową, jest zobowiązany odprowadzić opłatę od wszystkich napojów sprzedanych temu kontrahentowi.

Producent, który zawiera umowę z zamawiającym na wyprodukowanie napoju objętego opłatą, musi poinformować o tym naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania albo miejsce siedziby zamawiającego najpóźniej w dniu powstania obowiązku uiszczenia opłaty. Informacja powinna zawierać:

• dane producenta i podmiotu obowiązanego do uiszczenia opłaty (nazwę firmy albo imię i nazwisko, adres siedziby albo miejsce zamieszkania, numer NIP, imię i nazwisko, numer telefonu lub adres poczty elektronicznej osoby wskazanej do kontaktu),
• informację o składzie napojów będących przedmiotem umowy, w tym o dodatku kofeiny lub tauryny, substancji słodzących oraz o zawartości cukrów w przeliczeniu na objętość napojów w zakresie pozwalającym na obliczenie wysokości opłaty,
• datę i podpis producenta lub osoby przez niego upoważnionej.

Taką samą informację musi przekazać zamawiającemu, na którym ciąży obowiązek uiszczenia opłaty w terminie pozwalającym mu na terminowe uregulowanie należności.

Podatek cukrowy należy wpłacić na mikrorachunek podatkowy do 25. dnia następnego miesiąca.

Opłata cukrowa jest sumą 2 wartości: stałej i zmiennej. Na każdy litr napoju opłata wynosi:

• 0,50 zł opłaty stałej – za zawartość cukrów w ilości równej lub mniejszej niż 5 g w 100 ml napoju lub za zawartość (w jakiejkolwiek ilości) co najmniej jednej substancji słodzącej,
• 0,05 zł opłaty zmiennej – za każdy gram cukrów powyżej 5 g w 100 ml napoju.

Napoje z dodatkiem kofeiny lub tauryny są objęte dodatkową opłatą w wysokości 0,10 zł w przeliczeniu na litr napoju. Opłata nie może wynieść więcej niż maksymalnie 1,2 zł w przeliczeniu na 1 litr napoju. 

Niższa opłata obejmuje napoje zawierające powyżej 5 g cukrów w 100 ml:

• w których udział masowy soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego wynosi nie mniej niż 20% składu surowcowego;
• będące roztworami węglowodanowo-elektrolitowymi, np. napoje izotoniczne.

Na te napoje nakładana będzie tylko część zmienna opłaty – 0,05 zł za każdy gram cukru powyżej 5 g w 100 ml napoju (nie nakłada się opłaty stałej). Przy obliczeniu opłaty zawartość cukrów w 100 ml napoju zaokrągla się w górę do pełnego grama.

Jak obliczyć wartość opłaty w zależności od składników napoju:

Podatek cukrowy należy wpłacić na indywidualny rachunek podatkowy (mikrorachunek podatkowy) – do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczy informacja. Dodatkowo trzeba złożyć odpowiednią informację o wysokości opłaty za pośrednictwem systemu informatycznego ministra finansów.

Jeśli obowiązany nie zapłaci opłaty w terminie, organ podatkowy nałoży dodatkową opłatę w wysokości 50% kwoty należnej opłaty. Do opłaty i dodatkowej opłaty stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej.